Türk Hava Yolları(THY)’nın uzun yıllar Anadolu Jet ismiyle hizmet verdikten sonra bağımsız bir hava yolu şirketine dönüştürülen Ajet uçuşlarındaki rötarlar can bezdiriyor. Sabah Çanakkale-Ankara uçuşu ilk sefer olduğu için saatinde kalkan uçak akşam dönüşlerinin neredeyse tamamında rötar yapıyor bu durum sadece Çanakkale uçuşu ve Ajet markası için değil, ucuz ulaşım sağlayan Pegasus, SunExpress’de de son dönemde sıkça yaşanıyor. Bu sorunun cevabını sizler için araştırdım paylaşıyorum. (THY bu konuda biraz daha eli rahat bayrak taşıyıcı firma olduğu için önceliği var.)   Uçak Rötarlarının Gerçek Nedeni: İsyan Eden Hava Trafik Kontrolörleri ve Eurokontrol Sorunu Uçuş rötarları, milyonlarca insanı mağdur etti ve ekonomik kayıplara yol açtı. Peki, bu rötarların sebebi ne? Bu sorunun cevabı, Hava Trafik Kontrolörleri Sendikası'nın (HTKS) 4 Temmuz 2024 tarihinde başlattığı inisiyatif almadan çalışma (iaç) eyleminde yatıyor. HTKS'nin Talepleri: HTKS, uzun süredir haklarının verilmediğini savunuyor ve bu konuda çeşitli girişimlerde bulunuyordu. Sendika üyeleri,ek göstergenin 4200'e çıkarılması, ek ödeme ve tazminat gruplarında pilotlarla aynı grupta yer almaları, tazminat haklarının iyileştirilmesi gibi talepler dillendiriyorlardı. Ancak, bu taleplerin karşılanmaması, HTKS'nin iaç eylemine başvurmasına yol açtı. HTKS'nin iaç eylemi, sadece Türkiye'yi değil, yurtdışı uçuşlardan dolayı Avrupa'yı da etkiledi. Sendika sadece devletten zam talebinde bulunmuyor ek olarak Eurokontrol’den gelen paradan da kendilerine pay verilmesini istiyor. Eurocontrol Sorunu Dünya havacılık sisteminde Eurocontrol diye bir kurum var. Türkiye’de bu kurumun bir üyesi Eurocontrol, Türkiye'nin hava sahasını kullanan her uçak için ortalama 32 Euro ödüyor. HTKS, diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Eurokontrol'den gelen paranın kendilerine dağıtılmasını istiyor. Devlet ise bu paranın hava sahasının geliştirilmesi için kullanılmasını ayrıca böylesi bir maaş artışının devlet memurları arasında eşitsizlik yaratacağını savunuyor. (Hava Trafik Kontrolörlerinin maaşları ortalama 3 bin dolar civarında Avrupa’da ise 8 bin dolar civarında.) İnisiyatif Almadan Çalışma (İaç) Nedir? İnisiyatif almadan çalışma (iaç), resmi olan bir grev türüdür. Bu tür grevlerde, çalışanlar işyerine giderler ve normal iş saatleri boyunca çalışırlar ve hiçbir konuda inisiyatif almazlar. Bildiğimiz anlamda iş yavaşlatma da diyebiliriz.  İaç Uygulamasının Etkileri: HTKS'nin iaç uygulaması, kontrolörlerin inisiyatif almadığı için direkt rotalar ve kestirme güzergahlardan operasyon yapamamasına neden oluyor. Bu durum da uçuşlarda aksamalar ve milyonlarca dakikalık zaman kaybı yaşanmasına yol açıyor. Havacılık sektörü uzmanları, iaç eyleminin Türkiye'ye günlük 100 milyon dolar civarında maddi zarar verdiğini tahmin ediyor. Tartışmanın Mağdurları: Yolcular: Yaşanan rötarlar ve gecikmeler, yolcuların mağduriyetine yol açıyor. Yolcular, zaman kaybı, planlarının aksaması ve maddi zarar gibi sorunlarla karşı karşıya kalıyor. Birçok yolcu, uçak bileti ve konaklama ücretlerinin geri ödenmesini talep ediyor. Tartışmada Kim Haklı? Bu konuda, her iki tarafın da haklı gerekçeleri olduğunu düşünüyorum. Kontrolörlerin daha iyi çalışma koşullarına ve adil bir ücrete ihtiyacı var. Aynı zamanda, hava sahasının geliştirilmesi için de paraya ihtiyaç duyuluyor. Bu nedenle, her iki tarafın da ortak bir noktada buluşması ve bu sorunun en kısa sürede çözüme kavuşturulması gerekiyor.